Si vous souhaitez signaler des coquilles dans ce passage, vous pouvez écrire à Morgane Pica (ingénieure d'étude du projet), en précisant l'URL et le titre du passage.


La forme desdits mandats.

L Eo episcopus, seruus seruorum dei venérabili fratri episcopoN. et diiectis filiis Capitulo, et singulis canonicis ecclesix N. falutem et apostolicam benedictionem. Vita ac morum honestas, aliaque laudabilia probitatis et virtutû merita, quibus dilectus filius N. clericus, diocesis R. apud nos fide digno commendatur testimonio, nos indueût vt sibi reddamur ad gratiam liberales. Cupientes itaque vt dicto N-iuxta illius quz olim per selicis recordationis saregorium Papam ix. predecessoré nostrû ad tune Nouiomensem episcopum directa extitit, que incipit, Mandatum, et aliarum duarum immediate sequentium decretalium formas, de beneficio eccleſiasticoprouideri possit : ac volentes prafato N. premissorum méritorû suorum intuitu, gratiam facere specialem : ipsûmque à quibusvis excommunicationis, suspensionis, et interdicti, aliisque ecclesiasticis sententiis, censuris et poenis, à iure vel ab homine quauis occasione vel causa latis, si quibus quomodolibet innodats existit, ad effectu presentiù duntaxat cosequendi, haru serie absoluentes, et absolutû fore césentes : neeno omnia et singula beneficia ecclesiastica cû cura vel sine cura, que dictus N. etiam ex quibusuis apostolicis dispensationibus, obtinet et expectat, ac in quibus et ad que ius sibi quomodolibet competit, quecuque, quotcunque, qualiacuque sint, corûimque fructuû, reddituum et prouétuum veros annuos valores, ac huiusmodi dispensationum tenores, prasentibus, pro expressis habentes : motu proprio, non ad ipsius, vel alterius pro eo, nobis super hoc oblatz peritionis instantian, sed de nostra mera liberalitate, discretiont vestre per apostolica scripta mandamus, Quatenus ſi vobis comuniter vel diuiſim pro alio nonseripserimus, qui simile mandatum aut similem gratiam prosequatur,beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura , ad vestram collationem, prouisionem, presentationem, nominationem, seu quamuis aliam dispositionem, communiter vel diuisim pertines : etiam si parochialis ecclesia, vel eius perpetua vicaria, aut cappellania, canonicatus et prebeda, dignitas, personatus, administratio vel officiû, in vestravel alia ecclesia fucrit : ac dignitati, personatui, administrationi vel officio huiusmodi, cura immineat animarum, dummodo dignitas ipsa in prafata vestra vel alia ecclesia, electiua non existat : si quod post mensem, postquam prasentes litera vobis fucrint pre sentata, vacauerit, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis cidem N. conferatis : aut eundem N. ad illud prasentetis, nominetis, seu de illo prouideatis. Inducentes eundem N. vel procuratorem suum eius nomine in cor poralem possessionem beneficij, iuriûmque et pertinentiaru predictarum et defendentes inductum : ac facientes eundem N. vel pro co procuratorem predictum ad beneficium huiusmodi, vt moris est, admitti. Et si canonicatus et prebenda fuerit, ad praebendam ipsam in canonicum recipi et in fratrem, stallu sibi in choro, et locum in capitulo ipsius ecclesie, cum plenitudine iuris canonici, assignetis. sibique de ipsius beneficij fructibus et redditibus, prouentibus, iuribus et obuentionibus vniuersis integre responderi. Non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, et dicta vestra, vel alterius ecclesiz : in qua dictum beneficiû forsan fuerit iuramento, confirmatione apostolica, vel quauis alia firmitate roboratis statutis, et consuetudinibus contrariis quibuscunque : aut sivobis communiter vel diuisim ab apostolica sit sede indultum, quod ad receptionem vel prouisionéalicuius minime teneamini : quodque de huiusmodi vel aliis beneficiis. ecclesiasticis, ad vestram collationem, prouisioné, prasentationem, nominationem, seu quamuis aliam dispositionem, coniunctim vel diuisim spectantibus nulli valeat prouideri per literas apostolicas non facientes plenan et expressam, ac de verbo ad verbum, de indulto huiusmodi mentionemet qualibet alia dicte sedis indulgentia generali vel speciali, cujuscunque tenoris existat : per quam prasentibus non expressam, vel totaliter non insertam, effectus huiusmodi gratiae impediri valeat quomodolibet, vel differri : et de qua, cujusque toto tenore habenda sit in nostris literis mentio specialis : Seu si dictus N. presens non fuerit ad pratandum de obseruandis statutis et consuetudinibus dicte vestrae, vel alterius ecclesiz, in qua beneficium huiusmodi forsan fuerit, solitum iuramentum. dummodo in absentia sua per procuratorem idoneum et cum ad ecclesiam ipsam ac cesserit, corporaliter illud praestet. Datum, etc.

Cobien qu’apres lesdites ordonnances imprimeés en Normandie on ait mis trois formes de mandats, toutesfois ie n’é ay mis qu’vne : pource que lesdites ordonnances ne parlent que d’vne, et que toutes les trois reuiennent à vne-en changeant seulement quelques clauses aux lieux que nous auons marquez au dessous par un traict de plume : comme en cest endroit, où est escrit, De beneficio ecclesiastico, si le mandat est impetré selon le second, et le tiers article desdites ordonances, il faut mettre ces mots, De canonicati et prebenda : ou de personatu : ou de administratione et officio. Et sil est impetré alternatiuement selon le quatrieme article d’icelles ordonnances, faut mettre, De canonicatis et prebenda, aut dignitate, seu personatu, vel officiob. Si le mandat est ottroyé pour un second benefice, selon le septieme article desdites ordonnances, au lieu de ces mots, Si vobis communiter vel diuisim pro alio non scripserimus, faut mettre etiam sipro alio de uno tantùm beneficio scripserimus c. Quand le mandat n’est general, mais special selon le 2 et 3. article desdites ordonnances faut faire mention seulement du benefice estant de la qualité telle qu’on le veut impetrer, comme il a esté dit sur ce mot de beneficio ecclesiastico. Et en ce cas n’y faut mettre ceste clause, etiam si parochialis ecclesia, etc. comme elle est marquée au texte. Et quand le mandat est alternatif selon le quatrieme article desdites ordonnances au lieu de ces mots, de beneficio ecclesiastico, faut mettre De canonicati et prebenda : aut dignitate, seu personatu, vel officio, en les repétant apres au lieu de ces mots, beneficium ecclesiasticum, cum cura vel sine cura. Et lors ne faut omettre ceste clause, etiam si dignitati, personatui, administrationi vel officio huiusmodi cura immineat animarum : dummodo dignitas ipsa electiua non existat.

La forme des bulles executoriales doit estre selon la forme du mandat tel qu’il est ottroyé.