Contens depossestion.

Combien que la Coustume en la diuision susdite ait mis ce dernier membre pour le regard des matieres ciuiles, toutesfois nous l’auons comprins sous les matieres criminelles, pource qu’il s’y peut bien entendre et approorier, comme quand il est question de furto, aut vi bonorum raptorum, et inuasionibus que circa res soli fiunt. Nous adiousterons icy la diuision des crimes et des actions criminelles selon le droict escrit. Sunt igitur alia crimina publica, alia priuata, et patet per diuersos titulos, De publicis iudiciis, et De priuatis delictis. ff. Publica vero ea sola sunt que lege aliqua publica esse dicuntur. ideo sic dicta, quasi populica, quod in hs vnicuique de populo accusare permittebatur : quoniam maxime ad vtilitatem publicam spectare videbatur, ne hat maleficia remaneret impunita. Dum autem dicitur publica iudicia ea esse que lege aliqua publica esse dicuntur, intelligendum est hic legem proprit et stricte accipi, quam Po. Ro senatorio magistratu, veluti consule interrogante constituebat, non pro capire cuiuscunque tituli, ot passim accipimus, iuris scripti testimonia citando. Et ideo hac ratione jacile dignoscuntur publica iudicia, quod nomen legis, qua pena crimini constituta est, onicuiquetitulo praponitur, veluti, Ad legem Iuliam Maiestatis, Ad legem Juliam de adulteriis, Ad legem Popeiam de Parricidiis. etc. Publicorum autem iudiciorum quedam capitalia sunt, que capitalem penam ingerunt. Capitalium autem penarum isti gradus sunt, ultimum supplicium, quod solam mortem interpret amur, et sic caput, id est vitam hominis adimit. Aut caput libertatis, veluti cum quis seruus pena efficitur, vt quia in metallum, aut in opus metalli damnatur. Aut ciuitatem adimit tantùm, ut dstaque et ignis interdictio : in cuius locum deportatio, id est perpetuumexilium successit. Catera non sunt capitaiia, ex quibus relegatio pena pecuniaria, aut in corpus aliqua coercio infiigitur. Pruara crimina iila sint, quorum executio, id est accusatio vel denunciatio pertinet tantùm ad illos qubus inferuntur, vt furta, damna illata, et iniuriae. Sunt et extraordinaria crimina, in quibus pena extraordinaria imponitur, scilicet que à iure non estconstituta sed iudez ex bono et aequo arbitratur quid facto opus sit, vsque ad ponam capitis.1

ADDITIO.

Que delicta publita, que priuata, que item ordinaria, et extraordinaria, verè dicantur nemosni fallorl diligennus ex iuris fontibus excusit, quam Ioan. Gillotus in sua Isagoge, et licet in plurimis à communi Doctorum caltuloretedat, non tamen id ratione, et legibus destitutus, tentauit. Sed Franciscus ille Balduinus sua laude non caret. quis enim illum pro meritis, satis vnquam opposit : laudare poterits Hodie, nquit, apud Gallos sublata est hac liberiae wtusationum. Solus enim Regius Procurator crimen prosequi potest, si non de re familiari agaiur, sed publica vindi stasituti et apud Teneros ad Aduocatorium magistratum id pertinet. Et iudicat Contarenuis qui res Venetorum descripsirvhoc rectius statutum esse ad retinendam ciuium concordiam. Nam Cait ; nullus priuatus tuus potest accusaloris personam sibi sumere, absque maxima inuidia, et odio eius, tui diem dixerit. ex qua re fatile seditiones oriunturuiter ciues. Quod incommodum praciarè vitatum est, vniuerso hoc accusandi munere demandato publita alicis. personae nec tamen interim resp. destituitur Iuditibus, qui de ferant crimina, etiam si alij sint vindices. RatBaldui .